Group 13

Badania

Ogólnopolskie Badanie Higieny Cyfrowej po raz pierwszy zrealizowano w 2022 roku. Dostarczyło ono wiedzy czy osoby dorosłe korzystają z internetu i urządzeń ekranowych w sposób chroniący zdrowie. W 2024 roku trwa druga edycja badania, która obejmie nie tylko dorosłych, ale także młodzież szkolną, dla której opracowywana jest adaptacja Kwestionariusza Samooceny Higieny Cyfrowej.

Pierwsze „Ogólnopolskie badanie higieny cyfrowej” przeprowadzono w listopadzie 2022 roku na reprezentatywnej próbie dorosłych użytkowniczek i użytkowników internetu w Polsce. Badanie przyniosło obraz poziomu higieny cyfrowej osób dorosłych, a wykorzystane w nim narzędzie badawcze udostępnione zostało publicznie w celach edukacyjnych – Test Higieny Cyfrowej można wykonać za darmo pod adresem higienacyfrowa.pl.

– Wyniki badań higieny cyfrowej spotkały się z ogromnym zainteresowaniem i otworzyły debatę publiczną na temat używania internetu i ekranów przez dorosłych, czego skrzętnie staraliśmy się jako społeczeństwo unikać w poprzednich latach – mówi Magdalena Bigaj, prezeska Fundacji „Instytut Cyfrowego Obywatelstwa” i autorka książki „Wychowanie przy ekranie”. – Jednocześnie stale docierają do nas głosy ze strony szkół o zapotrzebowaniu na test higieny cyfrowej dla młodzieży szkolnej. Dlatego w tej edycji badań opracowujemy adaptację Kwestionariusza Samooceny Higieny Cyfrowej w wersji dla osób w wieku 13-17 lat i po zakończeniu badań reprezentatywnych udostępnimy go do bezpłatnego użytku w formie testu.

Pracami zespołu badawczego kierują dra hab. Magdalena Woynarowska (Warszawski Uniwersytet Medyczny) i Magdalena Bigaj (Fundacja „Instytut Cyfrowego Obywatelstwa”). Skład zespołu w drugiej edycji badań tworzą prof. Mariusz Panczyk (Warszawski Uniwersytet Medyczny), dr Grzegorz Stunża (Uniwersytet Gdański) i dr Konrad Ciesiołkiewicz (Fundacja Orange). Recenzentem naukowym badania został dr hab. Jacek Pyżalski, prof. UAM.

– Szczególną wartością tych badań jest ich edukacyjny charakter i utrzymanie ich w duchu psychologii pozytywnej, czyli koncentrowania się na mocnych stronach i kompetencjach badanych – mówi dr Konrad Ciesiołkiewicz, psycholog i prezes Fundacji Orange. – Samo wypełnienie Testu Higieny Cyfrowej pozwala poznać podstawowej jej zasady. Nie demotywuje, lecz wskazuje kierunki pracy. Edukacja na ten temat nie powinna wywoływać poczucia winy, lecz wspierać we wdrażaniu zdrowych nawyków i chroniących zachowań.

 

Badanie realizowane jest w ramach trwającego od 2022 roku projektu badawczego prowadzonego przez Fundację „Instytut Cyfrowego Obywatelstwa” i Fundację Orange. Wyniki drugiej edycji badania zaprezentowane zostaną w raporcie na początku 2025 roku. Wtedy też organizatorzy udostępnią bezpłatnie Test Higieny Cyfrowej dla młodzieży szkolnej. Raport z wynikami poprzedniej edycji badania: higienacyfrowa.pl.

Co to jest higiena cyfrowa?

Higiena cyfrowa to chroniące zdrowie zachowania związane z używaniem technologii informacyjno- komunikacyjnych, zwłaszcza internetu
i urządzeń ekranowych.

Ogólnopolskie Badanie Higieny Cyfrowej 2022 – NAJWAZNIEJSZE WYNIKI

Badanie przeprowadzono w listopadzie 2022 roku na reprezentatywnej próbie dorosłych użytkowniczek i użytkowników w Polsce[1], co daje obraz poziomu higieny cyfrowej polskiego społeczeństwa, którego 88,4% korzysta w 2023 r. z internetu[2].

– Zależało nam, aby zwrócić uwagę na to, że nieumiejętne korzystanie z internetu i urządzeń ekranowych jest dzisiaj problemem społecznym, dotyczącym wszystkich grup wiekowych, a nie tylko dzieci i młodzieży, jak zwykło się uważać – mówi Magdalena Bigaj, prezeska Instytutu Cyfrowego Obywatelstwa, pomysłodawczyni i współtwórczyni badania. – Aby zdiagnozować stan higieny cyfrowej osób dorosłych, stworzyliśmy nowe narzędzie badawczo-edukacyjne, Kwestionariusz Samooceny Higieny Cyfrowej, opracowane w taki sposób, aby osoba wypełniająca go równocześnie zdobywała wiedzę na temat pozytywnych, pożądanych zachowań w tym zakresie.

W badaniu skoncentrowano się na najważniejszych zachowaniach z czterech obszarów higieny cyfrowej: (1) stawianiu granic i kontroli w używaniu urządzeń ekranowych, (2) bezpiecznym używaniu internetu, (3) tworzeniu i odbieraniu informacji w internecie oraz (4) innych zalecanych zachowaniach prozdrowotnych związanych z używaniem ekranów, jak dbałość o sen czy bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Wyniki badania opublikowano w raporcie „Higiena cyfrowa dorosłych użytkowniczek i użytkowników internetu w Polsce” dostępnym na stronie www.higienacyfrowa.pl. Autorzy zawarli w nim także rekomendacje działań na rzecz podniesienia poziomu higieny cyfrowej polskiego społeczeństwa. Głównym wnioskiem płynącym z badania jest to, że niewielu dorosłych chroni swoje zdrowie używając urządzeń ekranowych. Wybrane wyniki mówią o tym, że[3]:

  • 14,3% osób dorosłych kontroluje swój czas ekranowy, 21,9% ogranicza liczbę powiadomień;
  • 9,3% badanych unika używania urządzeń ekranowych przed snem, a 18,1% unika kładzenia telefonu przy lub w łóżku przed zaśnięciem;
  • 20,3% osób wykonując czynności wymagające skupienia, jak praca czy uczenie się, usuwa telefon z zasięgu wzroku;
  • tylko co czwarta osoba spożywa posiłki bez ekranu w zasięgu wzroku.

– Zachowywanie higieny cyfrowej przez dorosłych jest ważne również dlatego, że to właśnie oni modelują zachowania dzieci i młodzieży w tym obszarze. Rodzina, szkoła i najbliższe otoczenie to pierwsze miejsca treningu społecznego, w których dzieci i młodzież powinny uczyć się, jak używać urządzeń ekranowych i internetu w sposób chroniący zdrowie – mówi Konrad Ciesiołkiewicz, prezes Fundacji Orange. – Dlatego niezbędne jest podejmowanie działań edukacyjnych upowszechniających higienę cyfrową, które skierowane są do osób dorosłych. Podstawą tych działań powinna być diagnoza ich zachowań w tym zakresie.

Test Higieny Cyfrowej pomoże wzmocnić dobre nawyki

Organizatorzy badania przygotowali także Test Higieny Cyfrowej, skorzystać z tego narzędzia może każda zainteresowana osoba. Pomoże on sprawdzić czy wystarczająco chronimy swoje zdrowie w czasie używania ekranów oraz wskaże dobre nawyki, które warto wprowadzić w swoim życiu. Test wraz z praktycznymi poradami jest dostępny bezpłatnie na stronie www.higienacyfrowa.pl. Znajdziemy tu pytania między innymi o: kontrolowanie czasu ekranowego, korzystanie z ekranów przed snem czy podczas czynności wymagających skupienia. Zatrzymanie się nad odpowiedzią i wynikiem, to ważny moment autorefleksji, który w rezultacie może prowadzić do podjęcia działań prozdrowotnych.

_

[1] Badanie przeprowadzono metodą CAWI na próbie 1067 respondentów reprezentatywnej dla osób powyżej 18 r.ż. Mieszkających w Polsce i używających internetu.

[2] Hootsuite, We are social (2023). Digital 2023. Global digital overview. Essential insights into how people around the world use the internet, mobile devices, social media and ecommerce. Dostęp online 30.01.2023: https://datareportal.com/reports/digital-2023-poland.

[3] Wyniki dla odpowiedzi „zawsze lub prawie zawsze”

Organizatorzy →

Fundacja Instytut Cyfrowego Obywatelstwa

Fundacja Orange

Patroni Honorowi →

Partner →